Xây dựng “Trường học thân thiện, học sinh tích cực” cần sự hỗ trợ của toàn xã hội

TS. Trần Đình Thuận

Ngay trước thềm năm học mới 2009–2010, Vụ Giáo dục Tiểu học - Bộ Giáo dục & Đào tạo đã phối hợp với Quỹ Unilever Việt Nam - Nhãn hàng OMO tổ chức hội thảo chuyên đề Cùng em xây dựng cộng đồng thân thiện, văn minh. Chúng tôi đã có dịp trao đổi với ông Trần Đình Thuận – Giám đốc Ban quản lý Chương trình đảm bảo chất lượng trường học, Bộ Giáo dục & Đào tạo, về công tác xây dựng mô hình “Trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong những năm học tới.


Thưa ông, xin ông vui lòng giới thiệu rõ hơn về mô hình “Trường học thân thiện, Học sinh tích cực”?

Trường học thân thiện, Học sinh tích cực là mô hình trường học do Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc (UNICEF) khởi xướng từ những năm cuối của thế kỉ trước. Đây là một mô hình đã được triển khai và đạt kết quả rất tốt ở nhiều quốc gia trên thế giới. Tại Việt Nam, từ năm 2000, Bộ Giáo dục & Đào tạo đã phối hợp với tổ chức UNICEF để thực hiện thí điểm mô hình trường tiểu học bạn hữu trẻ em cấp Tiểu học. Đến năm 2006, chúng ta tiếp tục triển khai thí điểm mô hình trường THCS thân thiện và từ năm học này sẽ mở rộng thành “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”, áp dụng trên phạm vi tất cả các cấp học trên toàn quốc. Mô hình “Trường học thân thiện, học sinh tích cực” là sự kết hợp chặt chẽ, tích cực giữa nhà trường và cộng đồng, nhằm hướng tới một môi trường giáo dục an toàn, bình đẳng, thân thiện, hiệu quả, tạo hứng thú cho học sinh tích cực học tập cũng như tham gia các hoạt động khác. Ngoài ra, mô hình này còn góp phần đảm bảo quyền trẻ em, nâng cao chất lượng giáo dục trên cơ sở tập trung mọi nguồn lực của nhà trường vì học sinh thân yêu. Các em sẽ không còn cảm thấy áp lực với việc học nữa mà sẽ cảm thấy mỗi giờ học là mỗi cơ hội giúp các em tiếp thu được những kiến thức sinh động, thú vị một cách phù hợp với tâm lý của các em nhất.

Thực tế thời gian qua, xã hội không ít lần phải lên tiếng báo động về tình trạng học sinh quá thụ động, một số chương trình học như Đạo đức, Giáo dục công dân chưa thật sự phù hợp với các em. Từ mô hình “Trường học thân thiện, học sinh tích cực” này, xin ông giới thiệu một số tiêu chí căn bản của mô hình để hướng đến một sự đổi thay tích cực trong phương pháp dạy và học…

Với mô hình mới này, chúng ta sẽ cố gắng thực hiện những tiêu chí căn bản như: Tiếp nhận tất cả trẻ em trong độ tuổi được đi học và hoàn thành cấp học; Chương trình, phương pháp dạy học phù hợp, hiệu quả, chú ý giáo dục kĩ năng sống cho học sinh; Môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, hỗ trợ và bảo vệ về cả thể chất và tinh thần cho học sinh; Thực hiện tốt bình đẳng giới trong mọi hoạt động của nhà trường, công bằng trong đối xử.

Với mô hình mới này, không những tích cực thay đổi, chúng tôi còn cố gắng khuyến khích các em học sinh, gia đình, cộng đồng và nhà trường cùng tham gia xây dựng. Tôi tin rằng bằng những thay đổi tích cực như đã kể trên, chúng ta sẽ dần loại bỏ được tình trạng học “đọc - chép”, hướng các em học sinh đến các phương pháp vừa học vừa thực hành, được trang bị kỹ năng sống đầy đủ.

Ông có thể nêu một số hoạt động cụ thể mà các trường cần hướng tới thực hiện để có thể đáp ứng tốt với mô hình “Trường học thân thiện, học sinh tích cực” không ạ?

Với mô hình “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”, chúng tôi yêu cầu các trường cần xây dựng trường lớp xanh, sạch, đẹp, an toàn; dạy và học hiệu quả, giúp các em tự tin trong học tập; rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh; tổ chức các hoạt động tập thể vui tươi lành mạnh; cho học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hóa.

Phong trào đã có sự hưởng ứng và được triển khai tích cực ở tất cả các tỉnh, thành phố, ở tất cả các cấp học: từ mầm non cho đến trung học phổ thông. Không những thế, phong trào còn được sự ủng hộ và tham gia của các ban, ngành, đoàn thể địa phương.

Việc đặt mô hình này trong tình hình “xã hội hóa giáo dục” sẽ thu hút được sự quan tâm và đóng góp phía các đơn vị kinh tế, tổ chức xã hội như thế nào, thưa ông?

Nhiều công ty, nhiều đơn vị xã hội đã liên kết cùng chúng tôi, để đóng góp xây dựng các sân chơi an toàn đạt chuẩn quốc tế, tạo điều kiện cho các em học sinh ở các cấp lớp nhỏ có điều kiện tăng cường hợp lý các hoạt động ngoài giờ, ngoại khóa… nhằm giảm sức ép, cường độ học tập, giúp các em tiếp thu kiến thức một cách thoải mái và phù hợp với tâm lý của các em hơn. Điển hình là Chương trình Hợp tác Liên ngành mà Vụ Giáo dục Tiểu học, Bộ Giáo dục & Đào tạo đã ký kết với Quỹ Unilever Việt Nam – Nhãn hàng OMO. Kể từ năm học 2006-2007 đến nay, chương trình đã đầu tư trang bị hàng loạt sân chơi và cụm thiết bị vui chơi vận động tiêu chuẩn quốc tế cho hơn 100 trường tiểu học trên toàn quốc, tạo điều kiện vui chơi, hoạt động thể chất, rèn luyện các kỹ năng sống cho trên 100.000 học sinh. Đây là những đóng góp rất quan trọng cho việc nâng cao chất lượng cơ sở vật chất nhà trường, đem lại lợi ích thiết thực cho học sinh, và cũng đi đúng theo chủ trương xây dựng và nhân rộng mô hình “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Chúng tôi rất mong sẽ tiếp tục nhận được nhiều hơn nữa những hỗ trợ như vậy từ phía các ban ngành xã hội, các đơn vị kinh tế, để học sinh của chúng ta có điều kiện phát triển toàn diện cả về thể lực và trí lực.

Xin cám ơn ông.